На краі
Аляксей Новік
06.05.2013
На краі (Аўтабіяграфічная аповесць)
Выдавецтва «Пейто», 2000 г.
Мемуары вядомага на Случчыне настаўніка, дырэктара школы дазваляюць вачамі сведкі паглядзець на гістарычныя працэсы, што адбываліся на Беларусі пачынаючы з 30-х гадоў дваццатага стагоддзя і праз лёс аўтара, яго родных і знаёмых прасачыць няпростыя шуканні чалавекам шчасця і праўды ў гэты перыяд.
Літаратурная апрацоўка – Дзеравянка Алесь
Ён ведае, што такое край жыцця
Шкадую, мала выдадзена кніг-успамінаў простых людзей. Неяк усё больш у пашане выдаўцоў мемуары знакамітасцяў. Пачытаеш такія мемуары і адчуваеш сябе ніякавата: надта ўжо герой мажны…
У Аляксея Новіка – інакш. Яго сціплыя разважанні над пражытым зроўні споведзі-малітве цэлага пакалення людзей. Таго пакалення, якое ў падручніках школьнай гісторыі займае перыяд ад НЭПа да нашых дзён, пакалення, на долю якога выпалі самыя неверагодныя мары і самыя жорсткія выпрабаванні і пакуты. Нягледзячы на гэта, дарэмна шукаць у аўтара радкі з намёкам на спачуванне. Склад яго твора аптымістычны і жыццесцвярджальны. Так можа пісаць толькі той, хто ў жыцці ніколі не апіраўся на чужое меркаванне, заўсёды меў свой погляд на рэчы і таму здолеў разабрацца ў мінуўшчыне, у яе сапраўдных і фальшывых каштоўнасцях.
Увогуле Новікі з слуцкага Іграева былі і застаюцца вялікімі жыццялюбамі і вельмі сціплымі людзьмі. Да такой высновы я прыйшоў не толькі прачытаўшы змест аповесці, а і таму, што асабіста ведаю самага малодшага з іх – Міхася. Былы вайсковец (зараз пенсіянер) працуе ў «Чырвонай змене» і па сваіх адносінах да жыцця і людзей нічым не адрозніваецца ад маладых калег. Міхась Андрэевіч шмат расказаў мне аб сваім жыцці, пра лёсы родных. Кожны з іх варты кніжных старонак.
Магчыма, мова аповесці і мае хібы, але ў шчырасці аўтару не адмовіш. Яго літаратурная праца каштоўная і тым, што дае магчымасць прасачыць эвалюцыю поглядаў і перакананняў чалавека, які нарадзіўся, жыў і працаваў у перыяд эпохі, названай «сацыялізмам», і, як увесь народ, ледзь не апынуўся на краі жыцця ад яго няўдалага развіцця.
Віктар ХУРСІК,
журналіст, член рэдкалегіі газеты «Звязда»
Фото kurjer.info