Мастак-акварэліст і майстар кніжнай графікі (малюнак алоўкам). Нарадзіўся ў вёсцы Старцавічы (цяпер Знамя) Слуцкага раёна 01.02.1931 г. У 1957 г. скончыў Мінскае мастацкае вучылішча, а ў 1965 г. – Маскоўскі паліграфічны інстытут. У мастацкіх выстаўках удзельнічае з 1964 г. Сябра Беларускага саюза мастакоў з 1973 г. Жыве ў Мінску.

Творчая біяграфія Івана Пратасені звязана з мастацкім афармленнем кніг і часопісаў. З 1958 г. ён мастак Дзяржаўнага камітэта па тэлебачанню і радыёвяшчанню, з 1965 г. – мастацкі рэдактар выдавецтва «Ураджай», у 1972–84 гг. – мастацкі рэдактар выдавецтва «Беларуская Савецкая Энцыклапедыя», з 1985 г. – мастацкі рэдактар часопіса «Работніца і сялянка» (цяпер «Алеся»). Работа на гэтых пасадах адзначана многімі рэспубліканскімі і ўсесаюзнымі дыпломамі, у тым ліку – Дыплом імя Францыска Скарыны 1984 г. за першы том «Энцыклапедыі літаратуры і мастацтва Беларусі».

Значная частка станковых твораў прысвечана выдатным асобам нацыянальнай гісторыі. Сярод іх – «Думы Цёткі» (А. Пашкевіч. 1976), «Кірыла Тураўскі» (1979), «Максім Багдановіч і Зоська Верас у Мінску. 1916 г.» (1982), «Кветкі радзімы. Ф. Скарына» (1986). У 1979–81 гг. стварыў серыю выяў помнікаў архітэктуры Беларусі. Пачуцці да сваёй радзімы перадаюцца ў работах «Бацькоўскі дом» (1972), «Аб перажытым. Партрэт бацькі» (1974), «Сцяжынка да бацькоўскай хаты» (1980), «Случ – рака палеская» (1980).

Мастак карыстаецца хуткай, эцюднага характару манерай выканання, якой уласцівы абагульненне формаў. Выкарыстоўвае і прыёмы спалучэння шырокага пісьма з наступнай дасканалай прапіскай асобных частак твора і асобных дэталяў. Пераважная большасць партрэтаў і тэматычных кампазіцый адрозніваюцца працягласцю выканання, шматслойнай прапіскай, прапрацоўкай дэталяў, вытанчанасцю формаў. Каляровая гама твораў, як правіла, выклікае ў гледача мяккі, лірычны настрой.

Работы мастака знаходзяцца ў Нацыянальным мастацкім музеі Беларусі, Музеі сучаснага выяўленчага мастацтва, Літаратурным музеі імя М. Багдановіча (Мінск), Мастацкім фондзе БСМ, Мінскім абласным краязнаўчым музеі (Маладзечна), Брэсцкім і Магілёўскім абласных краязнаўчых музеях, у шэрагу іншых музеяў Беларусі (Навагрудак, Тураў), Расіі (Яраслаўль), у прыватных калекцыях рэспублікі і замежных. Свае творы Іван Пратасеня не раз прадстаўляў слуцкаму гледачу на персанальных і групавых выстаўках. У Слуцкім краязнаўчым музеі захоўваюцца работы «Случ – рака палеская», «Белыя росы», «Бацькоўскі дом».

 

Крыніца: Ціткоўскі І.А. «Мастакі Случчыны» (Слуцк. 2006)

 

Протасеня Иван Михайлович

Художник-акварелист и мастер книжной графики (рисунок карандашом). Родился в деревне Старцевичы (сейчас Знамя) Слуцкого района 01.02.1931 г. В 1957 г. окончил Минское художественное училище, а в 1965 г. – Московский полиграфический институт. В художественных выставках участвует с 1964 г. Член Союза художников с 1973 г. Живет в Минске.

Творческая биография Ивана Протасени связано с художественным оформлением книг и журналов. С 1958 г. он художник Государственного комитета по телевидению и радиовещанию, с 1965 г. – художественный редактор издательства «Урожай», в 1972–84 гг. – Художественный редактор издательства «Белорусский Советская Энциклопедия», с 1985 г. – художественный редактор журнала «Работница и крестьянка» (сейчас «Алеся»). Работа на этих должностях отмечена многими республиканскими и всесоюзными дипломами, в том числе – Диплом имени Франциска Скорины 1984 г. за первый том «Энциклопедии литературы и искусства Беларуси».

Значительная часть станковых произведений посвящена выдающимся личностям национальной истории. Среди них – «Думы Тётки» (А. Пашкевич. 1976), «Кирилл Туровский» (1979), «Максим Богданович и Зоська Верас в Минске. 1916» (1982), «Цветы родины. Ф. Скорина» (1986). В 1979–81 гг. создал серию изображений памятников архитектуры Беларуси. Чувства к своей родине передаются в работах «Родительский дом» (1972), «О пережитом. Портрет отца» (1974), «Тропинка к родительскому дому» (1980), «Случь – река полесская» (1980).

Художник пользуется быстрой, этюдного характера манерой исполнения, которой присуще обобщение форм. Использует и приемы сочетания широкого письма с последующей совершенной пропиской отдельных частей произведения и отдельных деталей. Подавляющее большинство портретов и тематических композиций отличаются длительностью выполнения, многослойной пропиской, проработкой деталей, изяществом форм. Цветовая гамма произведений, как правило, вызывает у зрителя мягкое, лирическое настроение.

Работы художника находятся в Национальном художественном музее Беларуси, Музее современного изобразительного искусства, Литературном музее имени М. Богдановича (Минск), Художественном фонде БСХ, Минском областном краеведческом музее (Молодечно), Брестском и Могилевском областных краеведческих музеях, в ряде других музеев Беларуси (Новогрудок, Туров), России (Ярославль), в частных коллекциях республики и зарубежных. Свои произведения Иван Протасеня не раз представлял слуцкому зрителю на персональных и групповых выставках. В Слуцком краеведческом музее хранятся работы «Случь – река полесская», «Белые росы», «Родительский дом».

 

Источник: Титковский И.А. «Художники Случчины» (Слуцк. 2006)